Dzisiaj kolejny post o epokach literackich! Tym razem czas na średniowiecze, którego, muszę szczerze przyznać, chyba najbardziej nie lubię. No ale egzaminatorzy nie będą patrzeć na naszą wiedzę dotyczącą tego, co lubimy, tylko ogólną, czyż nie? Dlatego nie przedłużając - co musimy o tej epoce wiedzieć?
Średniowiecze jest epoką kontrastową dla starożytności. O ile wcześniej w pewien sposób walczono ze śmiercią i traktowano swoją twórczość niczym horkruks, czyli pozostałość po swojej duszy (przepraszam, ale to porównanie idealnie tu pasowało), w średniowieczu najważniejszym hasłem epoki, a jednocześnie przestrogą było "memento mori", czyli "pamiętaj o śmierci".
Już samo hasło mówi nam o podejściu ludzi żyjących w tej epoce. Średniowieczna wizja śmierci podkreślała kruchość i przelotność życia.
RAMY CZASOWE
Za początek średniowiecza uważa się upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476r. Koniec ciężej wyznaczyć, mówi się o 3 datach:
1. 1453r. - upadek Konstantynopola
2. 1455r. - odkrycie druku przez Jana Gutenberga
3. 1492r. - odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
3. 1492r. - odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
WZORCE I IDEAŁY CZŁOWIEKA
Wzorce dzielimy na dwa typy: świeckie i religijne. Świeckim był władca lub rycerz, a religijnym święty lub asceta.
Asceta - osoba, która wyrzekła się dóbr doczesnych. W ramach tego często zaniedbywali swoje ciało (głodówki itp.) na rzecz doskonalenia duchowego (choć jak możemy współcześnie zauważyć, nie jest to najlepszy pomysł, no ale im najwidoczniej to nie przeszkadzało).
Rycerz - jest religijny, trzyma się kodeksu honorowego. W życiu zawsze szukali wybranki swego serca (a o tym czego nikt nam nie mówi, to to, że jak były wojny i plądrowali miasta to gwałcili kobiety), a ich miłość była wystawiana na próby i długie rozstania (ta, stąd się wzięło "jak kocha to wróci"...). Oczywiście musiał być wierny swemu władcy (pozdrowienia dla Lancelota!).
Z założenia miał być dobrze urodzony lub wykazywać się szczególnymi sukcesami bojowymi. Musiał być przystojny (dlatego pewnie byli też narcyzami), silny (kult siły spowodowany był dużą masą zbroi, ważącej ok. 60-80kg), odważny, lojalny, a walka rycerzy musiała odgrywać się w duchu fair-play (czyli, żeby oszukać system, ktoś, kto lepiej walczył na ziemi, udawał, że spada z konia i przymuszał przeciwnika do zejścia na ziemię).
Przykładem dobrego rycerza jest Roland z "Pieśni o Rolandzie". Czytamy ten utwór w szkole właśnie po ty, by poznać cechy idealnego rycerza.
Dzieli się na hagiografię (żywoty świętych) oraz historiografię (kroniki i dzienniki).
Jeżeli chodzi o gatunki to możemy wyróżnić apokryfy (nieznane epizody z życia Chrystusa, Maryi i świętych), literaturę pasyjną (rozważania nad męką pańską), poezja maryjna (związana z kultem maryjnym), epikę rycerską (ich żywot) oraz romanse rycerskie.
Na maturze obowiązują nas szczególnie kult maryjny, charakterystyczny dla średniowiecza ("Bogurodzica") oraz romansie rycerskie, do których później nawiązuje np. Mickiewicz w "Konradzie Wallenrodzie".
W literaturze powszechny był również motyw "danse macabre" czyli taniec śmierci, przedstawiany jako korowód trzymających się za ręce ludzi, którym przewodzi śmierć.
Śmierć była przedstawiana często w formie spersonifikowanej, czego przykładem może być "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (muszę przyznać, że ten utwór całkiem dobrze mi się czytało, choć to zapewne zawdzięczamy dobremu przekładowi).
Jak możemy zauważyć, średniowieczne utwory nie są podpisywane nazwiskami autorów. Uważano wtedy, iż służą przedstawieniu ogólnych prawd i nie tworzy się ich dla chwały.
Franciszkanizm - pochodzi od Franciszka z Asyżu. Polega na życiu w skrajnym ubóstwie, poczuciu braterstwa oraz wykazywaniu się miłosierdziem wobec grzeszników).
Jeżeli chodzi o filozofię to z tych ważniejszych był także Augustynizm oraz Tomizm, ale szczerze powiedziawszy - o te filozofie nas nie zapytają. Mogą nam pomóc zapunktować u komisji. O filozofię Franciszka prędzej nas zapytają, ponieważ w liceum powinniśmy zapoznać się z fragmentem "Kwiatków św. Franciszka" oraz wierszami nawiązującymi do jego filozofii.
Tyle z najważniejszych informacji o średniowieczu :) Mam nadzieję, że przydadzą się Wam i choć trochę Was zainteresowałam (bo muszę przyznać, że NAPRAWDĘ nie lubię tej epoki). Kolejny post o renesansie i baroku już niedługo!
Do przeczytania!
Pozdrawiam!
Lexi D.
Rycerz - jest religijny, trzyma się kodeksu honorowego. W życiu zawsze szukali wybranki swego serca (a o tym czego nikt nam nie mówi, to to, że jak były wojny i plądrowali miasta to gwałcili kobiety), a ich miłość była wystawiana na próby i długie rozstania (ta, stąd się wzięło "jak kocha to wróci"...). Oczywiście musiał być wierny swemu władcy (pozdrowienia dla Lancelota!).
Z założenia miał być dobrze urodzony lub wykazywać się szczególnymi sukcesami bojowymi. Musiał być przystojny (dlatego pewnie byli też narcyzami), silny (kult siły spowodowany był dużą masą zbroi, ważącej ok. 60-80kg), odważny, lojalny, a walka rycerzy musiała odgrywać się w duchu fair-play (czyli, żeby oszukać system, ktoś, kto lepiej walczył na ziemi, udawał, że spada z konia i przymuszał przeciwnika do zejścia na ziemię).
Przykładem dobrego rycerza jest Roland z "Pieśni o Rolandzie". Czytamy ten utwór w szkole właśnie po ty, by poznać cechy idealnego rycerza.
LITERATURA ŚREDNIOWIECZNA
Dzieli się na hagiografię (żywoty świętych) oraz historiografię (kroniki i dzienniki).
Jeżeli chodzi o gatunki to możemy wyróżnić apokryfy (nieznane epizody z życia Chrystusa, Maryi i świętych), literaturę pasyjną (rozważania nad męką pańską), poezja maryjna (związana z kultem maryjnym), epikę rycerską (ich żywot) oraz romanse rycerskie.
Na maturze obowiązują nas szczególnie kult maryjny, charakterystyczny dla średniowiecza ("Bogurodzica") oraz romansie rycerskie, do których później nawiązuje np. Mickiewicz w "Konradzie Wallenrodzie".
W literaturze powszechny był również motyw "danse macabre" czyli taniec śmierci, przedstawiany jako korowód trzymających się za ręce ludzi, którym przewodzi śmierć.
Śmierć była przedstawiana często w formie spersonifikowanej, czego przykładem może być "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (muszę przyznać, że ten utwór całkiem dobrze mi się czytało, choć to zapewne zawdzięczamy dobremu przekładowi).
Jak możemy zauważyć, średniowieczne utwory nie są podpisywane nazwiskami autorów. Uważano wtedy, iż służą przedstawieniu ogólnych prawd i nie tworzy się ich dla chwały.
FILOZOFIA
Franciszkanizm - pochodzi od Franciszka z Asyżu. Polega na życiu w skrajnym ubóstwie, poczuciu braterstwa oraz wykazywaniu się miłosierdziem wobec grzeszników).
Jeżeli chodzi o filozofię to z tych ważniejszych był także Augustynizm oraz Tomizm, ale szczerze powiedziawszy - o te filozofie nas nie zapytają. Mogą nam pomóc zapunktować u komisji. O filozofię Franciszka prędzej nas zapytają, ponieważ w liceum powinniśmy zapoznać się z fragmentem "Kwiatków św. Franciszka" oraz wierszami nawiązującymi do jego filozofii.
Tyle z najważniejszych informacji o średniowieczu :) Mam nadzieję, że przydadzą się Wam i choć trochę Was zainteresowałam (bo muszę przyznać, że NAPRAWDĘ nie lubię tej epoki). Kolejny post o renesansie i baroku już niedługo!
Do przeczytania!
Pozdrawiam!
Lexi D.
Ty nie lubisz, ja zaś uwielbiam średniowiecze. To chyba jedyna epoka, przy której nie usypiałam na zajęciach historii :)
OdpowiedzUsuńTrochę też niedokładnie się wyraziłam - chodziło mi o to, że nie lubię tej epoki pod kątem literackim. Sama historia średniowiecza była dla mnie zdecydowanie ciekawsza niż późniejsze epoki, ale też zajęcia z typowej historii zakończyłam w zasadzie w gimnazjum, a styczność ze średniowieczem jaką miałam w liceum, opierała się głównie na zajęciach języka polskiego, a literatura średniowiecza nie jest na nich najciekawiej przedstawiana :)
UsuńPozdrawiam serdecznie! ^_^
Bardzo ciekawy post, który na ewno przyda się na chwilę przed maturą. 😊
OdpowiedzUsuń