Co każdy maturzysta (i nie tylko!) powinien wiedzieć o... Pozytywizmie i Młodej Polsce?

Cześć kochani!

Nawet nie wiecie jak bardzo czekałam na możliwość publikacji tego postu dla Was! Dlaczego? Otóż: Młoda Polska jest moją ulubioną epoką i bardzo lubię o niej pisać. Oczywiście w tym wpisie ograniczyłam się tylko do najważniejszych treści, ale jeżeli ktoś chciałby ze mną podyskutować kiedyś o epokach literackich - wiecie już czym najbardziej się interesuję :) Zapraszam do zapoznania się z najważniejszymi faktami o Pozytywizmie i Młodej Polsce!

 Ze względu na to, że te epoki omawiamy w szkole, mówiąc tylko o literaturze polskiej, tylko na tych aspektach skupię się w dzisiejszym wpisie.

POZYTYWIZM	MŁODA POLSKA
RAMY CZASOWE
1864 – lata 90. XIX w. 1864r. - upadek powstania styczniowego	Lata 90. XIX w. – 1918r. Czasami mówi się o 1894r. jako roku rozpoczynającym tę epokę, ponieważ Kazimierz Przerwa-Tetmajer opublikował wtedy drugi tom swoich „Poezji”. 1918r. – koniec I wojny światowej
INNE NAZWY
Realizm	Neoromantyzm, Modernizm
PODŁOŻE FILOZOFICZNE
1. Filozofia Comte’a – jego zdaniem należało zaprzeczać filozofii irracjonalizmu i należało opierać się na rozumowych koncepcjach. Rozwojowi tej epoki sprzyjał rozwój techniki. W tej epoce ważne było 5 haseł: 1) utylitaryzm – użyteczność; literatura miała na celu promowanie jakichś wartości 2) emancypacja kobiet – po powstaniach zginęło wielu mężczyzn lub wróciło rannych i to kobiety musiały utrzymywać domy. Z tego powodu kobiety zaczęły walczyć o swoje prawa 3) asymilacja Żydów – uważano, że Żydzi, jako grupa bogata, mogli bardzo wesprzeć gospodarkę i należało ich zasymilować. W tym celu tworzono takie utwory jak np. „Mendel Gdański” Konopnickiej. Motyw Żyda mamy też w „Lalce” Bolesława Prusa 4) Praca organiczna – uważano, że należy zrezygnować z walki przeciw zaborcy. W pierwszej kolejności trzeba było zadbać o gospodarkę, która umożliwiłaby uzyskanie autonomii, a w konsekwencji wzrostu – niepodległości 5) Praca u podstaw – zauważono, że w powstaniach brakowało udziału najniższej warstwy społecznej – chłopów. Nie utożsamiali się oni z narodem i z tego powodu zaczęto działać na rzecz ich edukacji	Na literaturę modernistyczną miały głównie wpływ 3 filozofie: 1) Fryderyk Nietzsche – kult nadczłowieka, krytyka chrześcijaństwa i demokracji, które jego zdaniem wywyższają ludzi słabych. 2) Artur Schopenhauer – filozofia pesymizmu, człowiek skazany jest na cierpienie. Ratunkiem mogą być jedynie współczucie, wyzbycie się własnych pragnień lub Nirwana. Filozofia Schopenhauera miała wpływ na utworzenie się nurtu nazywanego dekadentyzmem oznaczającym z języka francuskiego upadek. Dekadenci podkreślali upadek cywilizacji, ich zdaniem ludzie nie byli w stanie osiągnąć więcej niż do tej pory. 3) Henri Bergson – filozofia intuicjonizmu, odrzuca rozum oraz wartość nauki. Jak sam Nietzsche stwierdził, modernizm był okresem, kiedy doszło do „przewartościowania wszystkich wartości” – religii (rozpowszechnienie ateizmu), prawdy, etyki (zaprzeczono etyce antycznej), estetyki (powszechny turpizm – piękno brzydoty), człowieka (niepewność swojego losu, podział na nadludzi i zwykłe jednostki), języka (powszechna zabawa słowem, sztuka dla sztuki, często słowem się bawił m.in. Żeromski).
LITERATURA
Można zauważyć przewagę powieści nad liryką. Przykłady liryki pozytywistycznej poznawanej w liceum: „Do młodych” Adam Asnyk – manifest epoki. W tym miejscu muszę przyznać, że sama chętnie sięgam dla siebie po jego liryki, gdyż są bardzo przystępnie pisane, można z nich wiele wyciągnąć, a na maturze mogą być doskonałym przykładem dzieła literackiego (wiem co mówię! Na jednej z próbnych matur odwołałam się m.in. do jego wiersza „Jedni i drudzy” i dostałam 100% ;) Zobaczymy co będzie już niedługo na właściwej) „Rota” Marii Konopnickiej – ten utwór możecie już znać z podstawówki czy gimnazjum. Utwór patriotyczny, idealnie się nadaje do porównania idei patriotyzmu w różnych epokach. Jeżeli chodzi o powieści, to możemy wyróżnić 3 główne rodzaje: • Historyczna – tzw. ku pokrzepieniu serc, ukazująca zwycięstwa historyczne. Taką literaturę tworzył m.in. Henryk Sienkiewicz („Krzyżacy”, „Potop”, „Quo vadis” - w programie gimnazjum musimy poznać wybraną z nich) • Realistyczna – wiernie odzwierciedlająca rzeczywistość, nawiązująca do antycznego mimesis. • Tendencyjna – realizująca hasła pozytywistyczne, ukazując przy tym realistyczne problemy. Charakterystyczny dla niej jest utylitaryzm, czyli użyteczność. Ludzie takie powieści często czytali w odcinkach i był to pierwowzór telenoweli. Przykładem jest „ukochana” „Lalka” chyba wszystkich polonistów.	Przewaga liryki i dramatu (nie oznacza to braku powieści!) Musimy znać wybrane wiersze Kazimierza Przerwy-Tetmajera (osobiście polecam wszystkie, jego wiersze są naprawdę niezwykłe i zniewalają <3) w szkole poznajemy „Lubię kiedy kobieta” jako przykład erotyku. Moim zdaniem powinniśmy zaczynać od „Hymnu do Nirwany” (dlatego w klasie to ja wprowadzałam tę epokę :’)), gdyż jest to manifest tej epoki, a przy okazji ma ciekawszą formę dla licealisty, który na ogół nie przepada za poezją. Bardzo powszechny był wtedy również motyw szatana – satanizm szczególnie był pokazywany w twórczości Przybyszewskiego czy Micińskiego. Z lektur musimy znać także: 1) „Wesele” Wyspiańskiego (lektura z *). Mamy tam motyw ludomanii, zainteresowanie miasta wsią. Chocholi taniec (według mojej polonistki) może być przez nas wielokrotnie wykorzystany na maturze. (Możemy np. dostać obraz, który wykorzystałam do tła obrazka do dzisiejszego wpisu - „Chochoły” namalowane przez samego Wyspiańskiego) 2) „Chłopi” t. I. Reymonta. Najlepiej jednak znać całość dzieła, dlatego poloniści często pomagają uczniom. W ostatnim tomie ginie Boryna i jest to motyw siewcy z Biblii.

W tym miejscu kochani chciałabym jeszcze Wam pokazać, DLACZEGO Młodą Polskę nazywa się Neoromantyzmem. Robiąc prezentację dla klasy przygotowałam poniższą tabelę porównującą Romantyzm, Pozytywizm i Młodą Polskę, z której możemy odczytać wiele podobieństw Romantyzmu i Modernizmu oraz zobaczyć zachodzący kontrast między tymi epokami i Pozytywizmem.

ROMANTYZM	POZYTYWIZM	MŁODA POLSKA
mistycyzm, spirytualizm, irracjonalizm	realizm, racjonalizm	okultyzm, parapsychologia, intuicjonizm
motyw szatana i postaci nadprzyrodzonych	agnostycyzm – nie wykraczajmy poza to, co można zbadać	motyw szatana i satanizmu
rozczarowanie wiedzą	nauka, wiedza, scjentyzm	rozczarowanie cywilizacją, postępem techniki
indywidualizm, kult jednostki	utylitaryzm, postulat użyteczności sztuki, organicyzm	teoria Nietzschego o nadczłowieku
kult poety – wyobcowanego wieszcza	misja poety służącego społeczeństwu	kult artysty, hasło: „sztuka dla sztuki”
poezja i dramat w literaturze	proza dominuje w literaturze	poezja i dramat wracają po czasach eksplozji powieści
ludowość	wieś polem pracy u podstaw	ludomania
kult walki, buntu, konspiracji	kult pracy	bunt, temat wyzwolenia

Mam nadzieję, że dzisiejszym wpisem Was nie zanudziłam :) Mam też nadzieję, że jak już będzie po maturze to mimo wszystko ktoś chociaż pomyśli - jeju jak dobrze, że przeczytałem jej notatki.

Kochani! W tym miejscu chcę też napisać, że wszystkie blogi będę nadrabiała dopiero po maturach :< Na pewno je poczytam, zwłaszcza moich czytelników. Teraz ze względu na matury mam naprawdę duży bałagan i ledwo daję radę znaleźć czas na poukładanie sobie wszystkiego. Te posty służą temu bym sama dla siebie powtórzyła materiał oraz (nie będę owijać w bawełnę!) żebym zmusiła się do pisania i powolnego powrotu do intensywnej aktywności na blogu (w końcu tyyyyyyleee książek czeka na recenzję). 

Za to z miłych wiadomości... Mogę Wam już oficjalnie powiedzieć, że pojawię się na WARSZAWSKICH TARGACH KSIĄŻKI!!! <3  Udało mi się wszystko ogarnąć i zdecydowałam, że taki odpoczynek po maturach będzie dobrą dla mnie nagrodą i świetnym sposobem na spędzenie czasu z innymi czytelnikami :) Na pewno będę od piątku do niedzieli, co do czwartku jeszcze nie mam pewności, bo dopiero tego dnia przyjadę do Warszawy. Kogo z Was tam spotkam? :D

Dajcie znać, jak Wam się podobał wpis i czy spotkamy się na Targach :)

Do przeczytania!

Pozdrawiam!

Lexi D.